ساناز اسلامی
حسین ضرابی
مقدمه
صنعت ساخت و ساز یکی از بزرگترین و مهم‌ترین صنایع در جوامع امروزی است و به فعالیت‌های مرتبط با ساخت و احداث ساختمان‌ها و تجهیزات مرتبط با آنها اشاره دارد. این صنعت به ایجاد، طراحی، ساخت، بازسازی، تعمیر، نگهداری و مدیریت ساختمان‌ها، تأسیسات و زیرساخت‌های مرتبط با آنها می‌پردازد. صنعت ساخت و ساز شامل مراحل و فعالیت‌های پیچیده از جمله طراحی، مهندسی و ساخت، تامین و نصب تجهیزات، تکمیل و دکوراسیون، تست و راه اندازی و مدیریت و نگهداری است. صنعت ساخت و ساز به دلیل نقش مهم خود در توسعه شهری، اقتصاد، زیرساخت‌ها و بهبود زندگی اجتماعی از اهمیت بسیاری برخوردار است.
این صنعت نه تنها در ایجاد اشتغال و رشد اقتصادی کشورها نقش دارد، بلکه تأثیرات بزرگی در جذب سرمایه‌گذاری، توسعه شهرها، بهبود زیرساخت‌ها و ارتقاء کیفیت زندگی افراد دارد. بنابراین بدیهی است در انجام پروژه های صنعت ساخت با تنوع و پیچیدگی در نوع پروژه ها و نوع قراردادها مواجه باشیم. از آنجا که در ایران غالب پروژه های ساخت تحت عنوان پروژه های عمرانی از محل تملک دارایی های سرمایه ای و توسط دولت تامین اعتبار می شود لذا انواع قرارداد اجرایی توسط نظام فنی و اجرایی کشور تهیه و تدوین گردیده است.
اصلی ترین دلیل انعقاد یک قرارداد در پروژه های احداث، انتقال مدیریت ریسک از طرف کارفرما به پیمانکار میباشد با شناسایی کلیه ی ریسک های محتمل در یک قرارداد، باید برنامه رویارویی و مدیریت هر یک تعیین، و مواردی که راهکار مدیریت آن ها ” انتقال به پیمانکار” است، مشخص و ضبط شود.همچنین با توجه به توانایی سازمان کارفرما، ویژگی های استراتژیک و طرح تجاری تعریف شده برای بهره برداری پروژه و ریسک های تعریف شده در گام قبل، بایستی سیستم تحویل و عوامل دخیل در نیل به اهداف نهایی پروژه و نحوه پرداخت به ارکان پروژه بابت انجام تعهدات، مشخص و ثبت گردد که تمامی این موارد در قالب، و یا اصطلاحا ظرفی بنام قرارداد گنجانده میشود. برای حصول به ساختار مناسب چه در ساختارهای دولتی و چه در در ساختارهای خصوصی، قرارداد باید از طرفی با قوانین بالا دستی یا حاکمه کشور و از طرفی با مقررات جاری یا بخش نامه ها و آیین نامه ها تطبیق و تبعیت داشته باشد. بنابراین برای استفاده بهینه از قرارداد جهت حصول نتیجه برد-برد طرفین، این مقاله به بررسی کلیه ی الزامات و زیرساخت های مربوطه با رویکرد تحلیلی پرداخته است.
در ادامه ضمن معرفی این قراردادهای اجرایی، و پس از معرفی چارچوب تدوین قراردادهای مختلف به مقایسه بخش هفتم قراردادها (تکمیل و تحویل کارها به کارفرما) در دو نوع قرارداد ( EPC صنعتی و PC ) و Cچگونگی مدیریت ریسک در هریک از این دو نوع پرداخته شده است.
جهت دانلود مقاله کلیک کنید