چالش های اجرای شبکه تونل های مشترک تاسیسات شهری در شهرهای موجود

سعید بخشنده آبکنار، محمدحسین احمدی علی آباد

چکیده

تونل‌های مشترک تأسیسات، فضایی هستند برای استقرار انواع تاسیسات در زیر زمین و یا حتی روی زمین. تونل­های تاسیسات باید به شکلی ساخته شوند که نیروی انسانی، امکان ورود و خروج آسان را داشته باشد و بتواند تاسیسات و تجهیزات مورد نیاز را به داخل تونل ببرد و یا از آن خارج کند، به گونه­ای که نیازهای دوره اجرا و بهره­برداری از تاسیسات تامین شود. موضوع تونل مشترک تاسیسات شهری، حداقل از دو دهه قبل مطرح و توسط قوه مقننه کشور به شکل قانون در آمده است. اگرچه این موضوع با اهداف مختلفی مطرح شده است، اما همواره مهم­ترین هدف آن، ساماندهی وضعیت معابر شهری، از حیث تخریب ومرمت روکش­های آسفالتی و غیر آسفالتی بوده است. این مقاله تلاش دارد با استفاده از تجربیات حاصل از « طرح جامع شبکه تونل‌های مشترک تأسیسات شهری تهران» تلقی مدیران و کارشناسان محترم حوزه مدیریت شهری را در مورد این شیوه استقرار تأسیسات شهری و تحقق یا عدم تحقق هدف مذکور اصلاح کند و ضمن معطوف نمودن توجه دست‌اندرکاران این‌گونه طرح‌ها به واقعیات مطرح نشده، ایشان را در اتخاذ تصمیم به‌جا و انتخاب راهکار مناسب یاری نماید. نتیجه این مقاله نشان می­دهد شبکه تونل‌های مشترک تأسیسات شهری، دارای ملاحظات عامی است که با هدف مذکور همخوانی ندارد و ملاحظات خاص شهرهای موجود، تحقق هدف یاد شده را به چالش می­کشد. البته این موضوع، مبیّن عدم استفاده از تونل­های تاسیسات شهری، اعم از مشترک یا مستقل، نمی­باشد و هدف­ گذاری­ های دیگر را شرط لازم برای این موضوع اعلام می­دارد. نویسندگان این مقاله در زمان مطالعه « طرح جامع شبکه تونل‌های مشترک تأسیسات شهری تهران»  که توسط سازمان مشاور فنی و مهندسی شهر تهران، به عنوان کارفرمای طرح، به دو نیمه شرقی و غربی شهر تهران تفکیک شده بود، مدیریت و معاونت پروژه شرق تهران را در مهندس مشاور بر عهده داشتند.

کلمات و عبارات کلیدی: قانون تونل مشترک تاسیسات شهری- حمل و نقل داخل تونل- تأسیسات مجاز و غیرمجاز – انشعاب – سازه‌های وابسته – منطقه آزاد – سیستم دوشبکه­ای- تخریب و مرمت معابر شهری – دستورالعمل کمیسیون عالی حفاری کشور